Crowd cheat là thuật ngữ về hình thức gian lận mang tính tổ chức hoặc có sự phối hợp từ nhiều người đó là khi đám đông trở thành công cụ gian lận trong esports.
Trong thế giới thể thao điện tử (esports), nơi mỗi cú nhấp chuột hay giây phản xạ đều có thể quyết định thắng bại, sự công bằng là yếu tố cốt lõi để đảm bảo tính cạnh tranh. Tuy nhiên, một hiện tượng ngày càng đáng lo ngại đã và đang nổi lên: crowd cheat.
Crowd cheat là gì?
Crowd cheat là hình thức gian lận mang tính tổ chức hoặc có sự phối hợp từ nhiều người. Thuật ngữ này là sự kết hợp giữa hai từ: “crowd” – ám chỉ đám đông hoặc một nhóm người, và “cheat” – nghĩa là gian lận. Không giống với những hành vi gian lận cá nhân thường thấy, crowd cheat là biểu hiện của sự thông đồng hoặc hợp lực giữa nhiều người nhằm tạo ra lợi thế không chính đáng trong trò chơi. Điều này có thể bao gồm cả việc chia sẻ thông tin ngoài luồng, sử dụng phần mềm gian lận chạy ngầm hoặc thậm chí là điều phối hành vi của một đội ngũ để lách luật và qua mặt hệ thống giám sát của trò chơi.
Cũng cần phân biệt rõ: “crowd cheat” không phải là “crowd control” (CC) – một thuật ngữ phổ biến trong các trò chơi như Liên Minh Huyền Thoại (League of Legends), dùng để chỉ các hiệu ứng khống chế (như làm choáng, làm chậm, trói, hất tung…). CC là một phần trong chiến thuật hợp lệ của trò chơi, trong khi crowd cheat mang ý nghĩa tiêu cực, là hành vi phá vỡ luật chơi và đạo đức thể thao điện tử.
Mặc dù hiện tại “crowd cheat” chưa phải là một thuật ngữ chính thức trong từ điển game học thuật, nhưng nó phản ánh một thực tế đáng quan ngại trong môi trường thi đấu hiện đại – nơi công nghệ cao và sự liên kết cộng đồng có thể bị lợi dụng để làm sai lệch kết quả trận đấu.
Vụ việc: “Stream Sniping” trong giải đấu PUBG chuyên nghiệp
Trong một giải đấu PUBG (PlayerUnknown’s Battlegrounds) online cấp quốc tế, một số đội tuyển bị phát hiện đã nhờ người ngoài theo dõi livestream trận đấu để biết vị trí của đối thủ — một hành vi được gọi là stream sniping.
Mặc dù ban tổ chức có áp dụng độ trễ thời gian trong việc phát sóng để hạn chế lộ thông tin, nhưng một nhóm người theo dõi livestream vẫn kịp thời cung cấp thông tin qua tin nhắn hoặc voice chat cho tuyển thủ, giúp họ tránh được giao tranh bất lợi, phục kích đúng lúc hoặc chiếm vị trí chiến lược.
Đây chính là “crowd cheat” – vì hành vi gian lận không chỉ đến từ người chơi trực tiếp, mà còn đến từ một mạng lưới hỗ trợ từ xa, tức “đám đông” phía sau màn hình.
Hệ quả:
-
Đội vi phạm bị tước quyền thi đấu và cấm tham gia giải trong nhiều tháng.
-
Giải đấu bị ảnh hưởng uy tín, khiến các nhà tài trợ và cộng đồng game thủ hoài nghi về tính minh bạch.
-
Từ đó, các giải đấu esports chuyên nghiệp bắt đầu siết chặt quy định về giám sát, cách ly tuyển thủ và kiểm soát kênh truyền thông để ngăn chặn các hình thức gian lận như crowd cheat.
Tóm lại, vụ việc này cho thấy crowd cheat không chỉ đơn thuần là dùng phần mềm hack mà có thể là một chiến thuật gian lận có tổ chức, tận dụng cộng đồng hoặc khán giả như một “tai mắt ngoài luồng”, từ đó phá vỡ tính công bằng và tinh thần thể thao của các giải đấu.
Cách phòng chống hiệu quả nhất
Cách ly tuyển thủ và kiểm soát thiết bị thi đấu
Đây là biện pháp cốt lõi và hiệu quả nhất để ngăn chặn hành vi crowd cheat. Trong các giải đấu chuyên nghiệp, tuyển thủ thường được thi đấu trong phòng cách âm, có nhân viên giám sát trực tiếp và không được sử dụng bất kỳ thiết bị cá nhân nào như điện thoại, tai nghe riêng hay USB lạ.
Toàn bộ thiết bị thi đấu, bao gồm máy tính, chuột, bàn phím và tai nghe đều do ban tổ chức cung cấp và được kiểm tra nghiêm ngặt trước trận đấu. Việc cách ly này không chỉ ngăn chặn sự liên lạc với người ngoài mà còn giảm thiểu khả năng sử dụng phần mềm gian lận chạy ngầm. Đây là lớp phòng vệ đầu tiên và quan trọng nhất trong bất kỳ giải đấu công bằng nào.
Áp dụng livestream có độ trễ
Một trong những hình thức crowd cheat phổ biến nhất là “stream sniping” – khi người ngoài theo dõi livestream trận đấu và cung cấp thông tin vị trí, chiến thuật của đối thủ cho tuyển thủ. Để đối phó với điều này, các giải đấu chuyên nghiệp thường áp dụng livestream có độ trễ từ 1 đến 5 phút.
Nhờ đó, mọi thông tin được phát sóng đều đã lỗi thời và không còn mang lại lợi thế cho bất kỳ bên nào nếu cố tình lợi dụng. Đây là một giải pháp công nghệ đơn giản nhưng rất hiệu quả, đặc biệt trong bối cảnh esports hiện nay có lượng khán giả trực tuyến khổng lồ.
Ghi hình và giám sát toàn bộ quá trình thi đấu
Ghi hình liên tục và có giám sát viên tại chỗ là biện pháp giúp kiểm soát hành vi tuyển thủ một cách trực quan và minh bạch. Mỗi tuyển thủ đều được đặt dưới hệ thống camera an ninh hoặc ghi hình cá nhân, ghi lại mọi hành động, ánh mắt, cử chỉ trong suốt quá trình thi đấu.
Điều này giúp ban tổ chức dễ dàng phát hiện hành vi bất thường như liếc nhìn ra khỏi màn hình, phản ứng vượt khả năng con người, hoặc những hành động khả nghi khác. Nếu có khiếu nại từ đối thủ hoặc khán giả, đoạn ghi hình sẽ là bằng chứng rõ ràng giúp xử lý công bằng. Đây cũng là lớp bảo vệ cuối cùng trong chuỗi phòng ngừa crowd cheat.
